Artıq heç kimə sirr deyildir ki, sosial şəbəkələrdə mütəmadi olaraq, yayılan informasiyalar heç də həmişə həqiqəti əks etdirmir.

“Deməli müharibə təkcə cəbhədə yox, həm də informasiya məkanında gedir”..

Belə bir vaxtda, dezinformasiyaların - “fake” profillərlə yayılan yalan xəbərlərin əlbəttə ki, ictimai fikri çaşdırmağa yönəlik hesablandığını demək, olduqca yerinə düşərdi.

Yaranmış vəziyyətlə əlaqədar olaraq, məlumdur ki, belə fake profillər hal-hazırda, ermənilər tərəfindən idarə olunur, təbii ki, əvvəllərdə var idi.

Qeyd edim ki, bu tərz fake profillərdən cəbhədə vəziyyətin bizim əleyhimizə olduğunu, vəziyyətin həddindən artıq acınacaqlı olması kimi qətiyyən həqiqətə uyğun olmayan yalan məlumatlar yayılır.

Nəzərinizə çatdırım ki, sentyabrın 27-də, Ermənistan ordusunun cəbhəboyu ərazilərimizdə törətdiyi təxribat, dinc əhaliyə qarşı terror və bundan sonra ordumuzun əks-hücum əməliyyatlarından sonra sosial şəbəkələrin əsas gündəmi cəbhə xəbərləri olub.

AzadMedia.az saytı olaraq, “oxuyucalırımızı - vətəndaşlarımızı belə Fake məlumatlara inanmamağa, onları tirajlamaqda vasitə olmamağa, dəqiq informasiyaları hər zaman rəsmi mənbələrdən əldə etməyə və Azərbaycan Ordusunun güvəndə olması naminə, sosial mediada olduqca ayıq-sayıq olmağa çağırırıq..”

Fake xəbərlər Sarı Jurnalistikanın təbliğat növü olmaqla yanaşı...

FAKE xəbərlər, ənənəvi yazılı və vizual mediada və ya onlayn sosial mediada yayılmış qəsdən yalnış məlumat və ya fırıldaqçılıqdan ibarət olan sarı jurnalistika və ya təbliğat növüdür. Fake xəbərlər tez-tez maliyyə və ya siyasi qazanc üçün yazılır və yayımlanır, bu da tez-tez sensasiyalı, şişirdilmiş və ya yalan başlıqlarla qeyd olunur. Qəsdən yalançı xəbərlər, tamaşaçını yanıltmaqdansa, yumor xarakteri daşıyan səmimi satira və ya parodiyadan fərqlidir. Saxta xəbərlər oxucu sayını, onlayn paylaşımı və İnternet klik gəlirlərini artırmaq üçün tez-tez cazibədar başlıqlardan və ya tamamilə saxta xəbərlərdən istifadə edir. İkinci halda, sensasiyalı onlayn klik tələsi başlıqlarına bənzəyir və yerləşdirilən hekayələrin doğruluğundan asılı olmayaraq, bu hadisədən gələn reklam gəlirlərinə əsaslanır. Fake xəbərlər, mediadakı ciddi məlumatları da zəiflədir və jurnalistlərin vacib xəbərləri təqdim etməsini çətinləşdirir.

FAKE xəbərlər həqiqi görünən, amma əslində saxta olan xəbər qurumlarını ifadə edən bir termindir. FAKE xəbərlərdə, Facebook, Twitter-da gerçək görünmək, bol

tiraj qazanmaq və sosial paylaşımlar qazanmaq üçün hazırlanmış hər cür mövzu ilə bağlı yalan xəbərlər var.

FAKE Xəbərlərin Əsl Hekayəsi..

FAKE xəbərlər tez-tez bir təşkilata, bir işə, bir şəxsə zərər verdiyi görülən bir siyasi hekayəni təsvir etmək üçün istifadə olunur. Lakin, heç bir halda siyasətlə məhdudlaşmır və ümumi xəbərlərdə etibarlı olduğu görünür..

FAKE xəbərlərin bir neçə kateqoriyası var. Aşağıdakılar genişdir-

Qəsdən aldadıcı xəbər pul qazanmaq və ya klik sayını artırmağa hesablanmış və ya sensasiyalı təbliğat üçün qəsdən icad edilmiş yalan məlumatdan istifadə edir. Bunlar tamamilə oxucuları aldatmaq üçün yaradılmış xəbərlərdir.

Sui-qəsd nəzəriyyələri də daxil olmaqla fake xəbərlər, fenomen, hadisə, sitat, statistik məlumatlar, görüntülər və digər medianı kontekstdən kənarda bildirən xəbərlərdir. Bu hekayələrdən bəziləri Facebook və digər sosial media kanallarında yenidən yerləşdirilən köhnə hekayələr də ola bilər.

Tıklama başlıqları, bunlar oxucuların diqqətini cəlb edən və xəbərlərin tıklamalarını təmin edən aldadıcı başlıqlardan istifadə edərək yalan xəbərlərdir; və ümumiyyətlə həqiqi hekayənin məzmununu əks etdirmirlər.

Satira və ya Komediya xəbərlərinə, aktual hadisələrə münasibət bildirmək üçün yumor, istehza, şişirtmə, kinayə və dezinformasiyadan istifadə edir. Bu xəbərlər siyasət və cəmiyyət haqqında mühüm tənqidi şərhlər verir, eyni zamanda, paylaşmaq potensialına malikdir.

“Columbia Journalism Review”, altı növ FAKE xəbərin olduğunu bildirir:

1. Səhv kontekstdə istifadə olunan orijinal material

2. Onsuz da tanıdığımız markalara bənzəmək üçün hazırlanmış saxta xəbər saytları.

3. Saxta xəbər saytları.

4. Saxta məlumat

5. Manipulyasiya edilmiş məzmun

6. Parodiya məzmunu

İnformasiya müharibəsində təhlükəsizliyimizi qorumaq öz əlimizdədir!

Ülkər Piriyeva Politoloq