İcbari Tibbi Sığorta üzrə Dövlət Agentliyinin İcbari tibbi sığorta şöbəsinin müdiri Vüqar Qurbanov azvision.az-ın suallarını cavablandırıb.

Sözügedən müsahibəni təqdim edirik:

- İlin əvvəlindən iki rayon və şəhərdə pilot layihə tətbiqinə başlanıldı. Bu müddət ərzində görülən işləri necə qiymətləndirirsiniz?

- Pilot ərazilərdəki vətəndaşlar tibb müəssisələrində icbari tibbi sığortadan fəal istifadə edirlər. Bildiyiniz kimi, Prezidentin Fərmanına əsasən, pilot ərazilərdə rəsmi qeydiyyatda olan əhali icbari tibbi sığortanın 1829 tibbi xidməti əhatə edən baza zərfindən pulsuz istifadə edirlər.

- İndiyədək neçə nəfər müayinələrdən keçib? Ümumiyyətlə, icbari tibbi sığortanın tətbiqindən sonra bu xidmətdən istifadə etmək üçün müraciətlər daxil olurmu?

- Agentlik pilot ərazilərdə icbari tibbi sığortadan istifadə edənlərin qeydiyyatını aparır. Qeydiyyatın aparılması bizə əhalinin daha çox hansı tibbi xidmətlərdən yararlandığını təhlil etməyə imkan verəcək. Hazırda pilot ərazilər üzrə statistik məlumatlar toplanılır, təhlil edilir. Agentlik bununla bağlı rüblük məlumatları açıqlayacaq.

İlkin müşahidələr göstərir ki, əhali icbari tibbi sığortanın tətbiqindən məlumatlıdır və çox fəal şəkildə baza zərfinə daxil olan tibbi xidmətlərdən istifadə edir.

- Bizdə olan məlumata görə, onlarla insan pulsuz əməliyyat olunub.

- Pilot ərazilərdə rəsmi qeydiyyatda olan 340 vətəndaş əməliyyat olunub, bunlardan 20-si həyati vacib, dəyəri yüksək əməliyyatlar kateqoriyasına aiddir. Agentlik stasionarda müalicə alanları dərmanla təmin edir.

- Müayinələr zamanı narazı qalan və Agentliyə şikayət edən vətəndaşlar olubmu?

- Bəzən vətəndaşlar özlərini narahat hiss edəndə, məsələn, USM müayinəsindən keçmək istəyirlər və yaxud MRT, KT kimi müayinələrdən keçməyin zəruriliyini vurğulayırlar. Xəstə istəyir ki, bütün müayinələrdən sonra həkimin qəbulunda olsun. Halbuki xəstənin belə çoxsaylı müayinələri etdirməyə bəzən ehtiyac olmur. Onsuz da həkim diaqnozu qoymaq üçün xəstəni müayinələrə yönəldir. Xəstənin öncədən bu kimi tələblər irəli sürməsi tibb müəssisəsinin resurslarını lazımsız sərf etməsinə səbəb olur. Dünya praktikasında qəbul edilmiş qayda belədir ki, həkim xəstənin şikayətinə əsasən belə müayinələr təyin edə bilər.

Agentliyin hədəfi odur ki, xəstəliklər erkən mərhələdə aşkar edilsin və onların daha ağır mərhələyə keçidinin qarşısı alınsın. Bunun üçün vətəndaşların poliklinikaların xidmətlərindən istifadə etməsi, ailə həkimləri ilə sıx təmasda olması vacibdir. Əhalinin poliklinikalara və ailə həkimliyi institutuna inamının artırılması üçün addımlar atılır. Bu müəssisələr daha güclü və peşəkar həkimlərlə, lazımi avadanlıqlarla təmin olacaq.

-Hazırda həkimlərin maaşı nə qədərdir? Onları qane edirmir?

- İcbari Tibbi Sığorta üzrə Dövlət Agentliyi Mingəçevir şəhərinin və Yevlax rayonunun inzibati ərazilərində Agentliyin tabeliyinə verilmiş tibb müəssisələrinin yeni prinsiplərlə maliyyələşməsi ilə əlaqədar olaraq "Pilot layihə çərçivəsində həkimlərin əmək haqlarına əlavələrin və mükafatların hesablanması və ödənilməsi" Qaydalarını təsdiq edib. Belə ki, fevral ayından etibarən icbari tibbi sığorta sistemində çalışan həkimlərin əmək haqları iki hissədən ibarətdir: baza hissəsi və mükafat hissəsi.

Baza hissəsi üzrə həkimlərin əmək haqları artırılıb. Belə ki, Ginekologiya doğum şöbəsində, Reanimasiya şöbəsində, Cərrahiyyə şöbəsində, Endoskopiya ixtisası üzrə çalışan həkimlərin əmək haqları 540 manat, Uşaq şöbəsində, Uşaq Nevroloji Sanatoriyasında, Fizioterapiya şöbəsində, Terapiya şöbəsində, Vərəm şöbəsində, Yoluxucu xəstəliklər şöbəsində, Poliklinika şöbəsində, Hemodializ şöbəsində çalışan həkimlərin 240 manat, Təcili Tibbi Yardım Stansiyasında çalışan həkimlərin 200 manat, Radiologiya şöbəsinin həkimlərinin 740 manat, Ailə sağlamlıq mərkəzinin həkimlərinin isə 360 manat artırılıb.

Konkret nümunə təqdim edək. Tutalım, Cərrahiyə şöbəsində çalışan cərrah Nazirlər Kabinetinin qərarına əsasən, 228 manat məbləğində əmək haqqı alır, icbari tibbi sığorta sistemində çalışan cərrahın əmək haqqı 540 manat artırıldıqda onun maaşı 768 manat olacaq.

Şöbə rəhbəri vəzifəsi funksiyalarını yerinə yetirən həkimlərin iş yükünün və gərginliyinin nəzərə alınması məqsədilə onların əmək haqları qeyd edilən əlavələrin 15%-i həcmində artırılacaq.

Mükafat hissəsinə gəldikdə isə, bu, həkimin gündəlik normativdən yuxarı xəstə qəbul edib-etməməsindən asılıdır. Belə ki, həkimlərin fəaliyyətinin ölçülməsi və pul mükafatlarının verilməsi məqsədilə göstərdikləri tibbi xidmətlərə normativlər tətbiq olunur. Sözügedən normativlər həkimlər tərəfindən göstərilən fəaliyyətin effektivliyinin kəmiyyət baxımından aşağı və yuxarı həddini müəyyən edir.

Uşaq şöbəsində, Uşaq Nevrologiya sanatoriyasında, Fizioterapiya şöbəsində, Terapiya şöbəsində, Poliklinika şöbəsində, Hemodializ şöbəsində çalışan həkimlər üçün normativ müəyyən edilməyib.

Terapevt ixtisası istisna olmaqla digər ixtisaslar üzrə çalışan həkimlər üçün gündəlik normativ minimum 10 pasiyentə, yuxarı normativ isə 20 pasiyentdən yuxarı olmamaq şərtilə tibbi xidmətin göstərilməsidir. Yuxarı normativə əsasən, həkimlərə Prezidentin 2016-cı il 28 dekabr tarixi 1181 nömrəli Fərmanı ilə müvafiq tibbi xidmət üçün təsdiq edilmiş tarifin 15%-i həcmində mükafat veriləcək.

Terapevt ixtisası üzrə çalışan həkimlər üçün gündəlik normativ minimum 12 pasiyentə tibbi xidmətin göstərilməsidir. Yuxarı normativ gündəlik 20 pasiyentdən yuxarı olmamaq şərtilə müvafiq tibbi xidmət üçün təsdiq edilmiş tarifin 15%-i həcmində mükafat veriləcək.

Cərrahiyyə şöbəsində, Ginekologiya doğum şöbəsində çalışan həkim üçün aylıq normativ 10 pasiyentə əməliyyatın, habelə fizioloji doğuş daxil olmaqla göstərilməsidir. Həkimlərə tibbi xidmət üçün təsdiq edilmiş tarifdən inzibati xərclər çıxıldıqdan sonra hesablanan məbləğin 20%-i həcmində mükafat veriləcək. İnzibati xərclər dedikdə əməliyyat zamanı istifadə olunan tibbi sərfiyyatın, dərman vasitələrinin dəyəri, habelə kommunal xərclər nəzərdə tutulur.

Konkret nümunə üzərində dayanaq. Tutalım, mədədən yad cisim çıxarılması əməliyyatının dəyəri ƏDV daxil olmadan 500 manatdır. Agentlik bu əməliyyatı həyata keçirmiş tibb müəssisəsinə 18 faiz ƏDV də daxil olmaqla 590 manat pul ödəyir. Əməliyyatı həyata keçirmiş həkimin mükafatı bu qaydada hesablanacaq: 590 manatdan təqribi 30 faiz tibbi sərfiyyat çıxılır və nəticədə 413 manat qalır. 413 manatdan həkimə çatacaq 20 faiz isə təqribi 82 manat 60 qəpik edir.

Reanimasiya şöbəsində həkim üçün aylıq normativ 10 pasiyentə narkozun verilməsidir. Hər anesteziya (yerli anesteziya istisna olmaqla) üçün həkimə 10 manat məbləğində mükafat veriləcək.

Mama-ginekoloq ixtisası üzrə çalışan həkimlər üçün normativ tətbiq olunmur. Sığortaolunan hesab edilməyən şəxslərə tibbi xidmətlər göstərildikdə, həkim müvafiq tibbi xidmət üçün təsdiq edilmiş tarifin 15%-i həcmində mükafat alacaq.

- Məsələn, həkimin xəstəsi olmadı və o, aylarla bonus maaşı ala bilmədi. Bu halda Agentlik həmin həkimi işdən azad edəcək?

- İki aydan sonra İcbari Tibbi Sığorta üzrə Dövlət Agentliyi həkimlərin gündəlik normativləri yerinə yetirib-yetirməməyini təhlil ediləcək. Normativləri yerinə yetirməyən həkimlərə yalnız normativ hüquqi aktlarla tənzimlənən əmək haqqı ödəniləcək, yəni onlara icbari tibbi sığorta sistemində nəzərdə tutulmuş əlavə ödənişlər ödənilməyəcək.

Pilot layihə çərçivəsində həkimlərin mükafatlarının hesablanması prosesini asanlaşdırmaq məqsədilə hələlik həkimlərə kəmiyyət faktoru üzrə mükafatlar veriləcək. İcbari tibbi sığortanın pilot layihə çərçivəsində tətbiq edildiyini nəzərə alsaq, gələcəkdə bu prosesin təkmilləşdirilməsi və keyfiyyət faktorunun mükafatlandırma meyarlarına daxil edilməsi nəzərdə tutulur.

- Pilot rayonlarda xəstəxanalar agentliyin tabeçiliyindədir. Xəstəxanaların maddi-texniki bazarı sizi qane edirmi?

- Agentliyin tabeçiliyində olan tibb müəssisələrinin kadr potensialının və maddi-texniki bazasının gücləndirilməsi diqqət mərkəzindədir. Sığortaolunanlara yüksək keyfiyyətli xidmət göstərmək məqsədilə agentlik planlı şəkildə mütəmadi olaraq, təlimlər təşkil edəcək. Vaxtaşırı respublikanın tibb müəssisələrindəki ixtisaslaşmış həkimlər pilot ərazilərdəki xəstəxanalara ezam ediləcək. Xarici ölkələrdən, xüsusilə Türkiyədən dəvət edilmiş mütəxəssislərin təlimlərdə iştirak edəcəyi nəzərdə tutulub.

- Təcili və təxirəsalınmaz tibbi yardımın maliyyələşməsi necə həyata keçiriləcək?

- İcbari Tibbi Sığorta üzrə Dövlət Agentliyi TTTY xidməti üzrə hər çağırışa görə tibb müəssisələrinə sığorta ödənişi edəcək. Təcili və Təxirəsalınmaz Tibbi Yardım xidmətlərindən pilot ərazilərdə - Yevlax rayonunda və Mingəçevir şəhərində rəsmi qeydiyyatı olan və olmayan bütün vətəndaşlar pulsuz istifadə edə bilərlər. Hər çağırışa görə ödənişi isə Agentlik edəcək.