Türk Dünyası STK’lar Platformu (TDSP) olarak KATEAD ‘ın düzenlemiş olduğu Cemal Reşit Rey’de programa katılarak 70 yıl önce zulümden kaçan Doğu Türkistan Türklerinin acılarını ve mecburiyetlerini tekrar hatırladık.
Prof. Dr. Mualla Uydu Yücel Hocamızın başkanlığında düzenlenen programda, Prof. Dr. İlber Ortaylı Hocanın Doğu Türkistan ile ilgili spot bilgiler ile her zamanki gibi keyifli bir sunum yaptı. Doğu Türkistan’dan gelen Türklerin kurtuluş savaşındaki mübadele benzeri bir göç olduğunu anlatarak, Türkiye’nin kuruluşundan sonraki Türk soylulara davranışı ile ilgili paralelliği kurmasından bahsederek, gelenlerin Türkiye’ye katkılarından bahsettiler.
Toplantı da Doç. Dr. Ömer Kul Hocamızın Doğu Türkistan’daki göçün tarihsel süreci ve izledikleri yolları anlatmasının ardına Doç. Dr. Raile Kaşgarlı Doğu Türkistan da kadın olmakla ilgili çarpıcı bir sunumu görsellere birlikte bahsederek, asimilasyonun kadın üzerinden yapılmasını eleştirdi.
Bizim toplantıdan edindiğimiz bilgiler ışığında 70 yıl önce başlayan zulmün aralıksız devam ettiği sonucunu çıkarttığımızı söyleyebiliriz.
Zulmün devam etmesini “TDSP İnsan Hakları Açısından Doğu Türkistan Bildirisi” bizimde imzaya açtığımız hassasiyetimizin ne kadar doğru ve yerinde olduğunun altını çizmiş oldu. Tüm işgal ettiği topraklarda zulüm yapan Çin’in Doğu Türkistan da yaptığı tüm İnsan Hakları ihlallerinin durdurmasını istiyoruz.
Not: TDSP İnsan Hakları Açısından Doğu Türkistan Bildirisini imzalamak için aşağıdaki linke tıklayıp 2 dakikanızı ayırarak Doğu Türkistan’daki kardeşlerimize destek verebilirsiniz.
https://chng.it/q9YZ56YRhk

Serdar Şahin
24 Eylül 2022
TDSP İnsan Hakları Açısından Doğu Türkistan Bildirisi



Türk Dünyası STK’lar Platformu (TDSP) tüm üye ve paydaşları ile Çin Devletini ve Çin Komünist Partisi (ÇKP) Genel Sekreteri Xi Jinping’i Doğu Türkistan’da İnsan Hakları Evrensel Beyannamesine (İHEB) uymayan tüm insanlık dışı uygulamalarından dolayı kınamaktadır.

ÇKP’nin düzenlediği ve (ÇKP) Merkez Komitesi Siyasi Bürosu üyesi ve Merkezi Propaganda Dairesi başkanı Huang Kunming’in, ÇKP Genel Sekreteri Xi Jinping’in 10 Aralık 2018 İHEB’nin 70. Yıldönümünde gönderdiği anma mektubunu okuduğu tüm vurguların Çin’in ve Xi Jinping’in uluslararası kamuoyunu aldatmaya yönelik iddialar olduğunu görüyoruz

Aynı sempozyuma, İHEB'nin insan uygarlığının gelişimi tarihinde büyük öneme sahip bir belge olduğunu ve derin bir etkisi olduğunu vurgulayan bir tebrik mektubu gönderen Xi Jinping, Doğu Türkistan ile ilgili İHEB’ne uygun şeffaf bir yönetim anlayışını sağlamamasını şiddetle ve tekrarla kınadığımızı bilmelidir.

Çin; Sınır Tanımayan Gazetecilerin Basın Özgürlüğü endeksinde dünyada son sıralarda kendisine yer bulmaktadır (Sondan 4.). Baskı ve korku ile iç basını bastıran, uluslararası basından; Çin’in İnsan Haklarına uygun olmayan eylemlerini saklamaya çalışan Çin devleti ve Çin’i temsilen ÇKP lideri Xi Jinping; bu gerçekler ışığında İHEB’ne karşı durduklarını ispatlamış olmaktadır.

Tüm bunların ışığında Çin Yönetimi uyguladığı politikalarla doğuştan gelen insani hakların neredeyse tamamını engellemekte ve Doğu Türkistan’da Türk nüfusunu, sistematik ve planlı şekilde asimilasyona maruz bırakmaktadır. Hal böyleyken, BM üyelerinin imzaladığı İHEB’ne uyulmadığı ve BM üye ülkelerinin büyük çoğunluğunun Doğu Türkistan’daki İnsan Hakları İhlallerine sessiz kalması, uluslararası barış ve güvenliği koruma amacına yönelik bir kurum olan BM’nin Dünya siyasi tarihindeki geçerliliğini ve varlığının sorgulanmasına neden olmaktadır.

Çin Yönetiminden Doğu Türkistan’da İHEB’in ilgili maddelerini tek tek ve bütününe uygun bir şekilde davrandığını dünya insanlığına kanıtlamasını şiddetle istiyoruz. Bunun aksi durumunda ise Çin yönetiminin Doğu Türkistan ile ilgili söylemlerinde samimi olmadığı durumu ortaya çıkmaktadır. Bu hem BM üyesi devletleri hem de İHEB’e imza atmış tüm devletlere gerçeğe aykırı beyandır. Oysa gerçeğe aykırı bu beyanlar mevcut yönetimin karşısında önemli bir sorun olarak durmaktadır. Henüz kendi ülkesinde insan hakları ile ilgili sorunları çözemeyen bir devletin, BM üyeliği de tartışmalı hale gelecektir.

Bir milyondan fazla insanın kamplarda keyfi şekilde gözetim altında olduğu Doğu Türkistan’da Covid-19 salgını ile birlikte yeni bir uygulama da hayata geçirilmiş ve bölgede “Karantina Kuşatma Politikası” uygulanmaya başlamıştır. İnsanlar evlerine hapsedilmekte, kapıları kilitlenmekte ve normal yaşamlarından adete izole edilmektedir. Ağustos ayı başlarından beri uygulanan bu tecrit sebebiyle, insanların evlerinde stokladığı yiyecek ve diğer yaşam malzemeleri tamamen tükenmiş ve açlık baş göstermiştir. Özellikle Gulca kentinde insanların açlıktan ve tıbbi yardıma ulaşamamaktan dolayı bazı hastaların hayatlarını kaybettiği bildirilmektedir.

Durum böyleyken ne Türk Devletleri’nin ne de İslam Devletlerinin Çin yönetiminin bu tutumuna karşı tepki koymaması, Doğu Türkistan halkını derinden üzmektedir. Türk dünyasının ve İslam dünyasının, kan kardeşlerine ve din kardeşlerine sahip çıkmaları beklenmektedir. Şüphesiz ki BM’in konuyla ilgili aldığı kararları tanımayan bir siyasi yapının kendi arasında birlik olamayan devletlerin ayrı ayrı kınamasını çok dikkate alacağını da düşünmek hata olacaktır. Ancak Bütün bunlara rağmen Türk Devletleri içerisinde İnsan haklarına özveride öncü olan Türkiye’nin bu konuda dikkate değer söylemler üreteceğine yönelik umutlarımız hala diri durumdadır.

Bu bildirimizi TDSP üye ve paydaşlarımız ile imza altına almak, Çin’i İnsan Haklarına uyan bir düzeni oturtması için uyarmak amacıyla TDSP olarak, Türkiye Cumhuriyeti Millet Meclisi dâhil BM, Avrupa Birliği ve İHEB’ne imza atmış özgür Dünya devletlerinin meclislerinde okunarak etkili olmasını amaçlıyoruz.

Görünürde insan haklarına önem veren, ancak bu bildiride sessiz kalan devletleri ve ilgili kurumları da insan haklarına saygı duymayan ikircikli devletler ve kurumlar olarak göreceğimizi açıkça bildiririz.

Not: Şimdiye kadar İnsan Haklarında Çin’i eleştirmeyen İslam devletlerine de “Haksızlık karşısında susan dilsiz şeytandır” hadisi şerifini hatırlatmak isteriz.

Doğu Türkistan’da ki baskı ve zulmün son bulması dileğiyle.



1- Serdar Şahin - TDSP Başkanı

2- Doç. Dr. Yalçın Bay - Akademik Kurul Başkanı

3- Hakan Dikmen – Basın ve Medya Kurul Başkanı

4- Prof. Dr. Ali Akdemir – TDSP Üye

5- Prof. Dr. Mevlüt Uyanık – TDSP Üye

6- Abdulmetin Keskin – TDSP Üye

7- Şeref Kocakaya – TDSP Üye

8- Bestami Erdem – TDSP Üye

9- Dr. İskender Daşdemir – TDSP Üye

10- Durak Turan Düz – TDSP Üye

11- Erol Yolcu – TDSP Üye

12- Ertolkun Gayretullah – TDSP Üye

13- Ferhat Avşar – TDSP Üye

14- Halit Gökalp Küçük – TDSP Üye

15- Hüseyin Delibalta – TDSP Üye

16- Mensur Yakup – TDSP Üye

17- Nurbala Avcı – TDSP Üye

18- Serhat Doğan – TDSP Üye

19- Yasin Berber – TDSP Üye

20- Yunus Bayatlı – TDSP Üye

21- Halit Gökalp Küçük – TDSP Üye

22- Serhat Doğan – TDSP Üye

23- İsmail Hakkı Erdoğmuş – TDSP Üye

24- Hamit Göktürk – TDSP Üye



Diğer İmzacılar;

25- Prof. Dr. Mualla Uydu Yücel

26- Prof. Dr. Hayati Durmaz

27- Prof. Dr. Vahit Türk

28- Prof. Dr. Süleyman Doğan

29- Bulat Gatin - Kazan

30- Kenan Açıkgöz - İstanbul

31- Barbaros Sayıl - İstanbul

32- Yusuf Azer - İstanbul

33- İbrahim Gültekin - İstanbul

34- Mehmet Reşat Koparan - Em. Yarg. Üy.

35- Dr. Muzaffer Yıldız - Em. Subay

36- Turan Hasdedeoğlu - İstanbul

37- Ahmet Polatdemir - TEKBAYRAK Derneği

38- Tahsin Özgül - Cennet Barbaros Spor Klübü Başkanı

39- Erdoğan Saraç - Türk Milli Birlik Hareketi- Genel Başkanı - Makedonya

40- Barış Bölükbaşı - İstanbul

41- Azadmedia.az haber ajansı - Azerbaycan

42- Hurşit Şendem – Hatay

43- Mehmet Deniz - İstanbul

44- Yahya Aksoy - Kültür Bakanlığı Emekli Genel Müdür

45- Ramazan Bekar - Yozgat

46- Süleyman Karahan - Ankara

47- Sabri Açıkalın - Ankara

48- Bayram Yelen - Şair

49- Av. Cihan Yamakoğlu – Ankara

50- Bayram Yelen – Çorum

51- Seyitali Tunçyürekli - Yozgat

52- Murat Karakurt - Yozgat

53- Mehmet Beyaz - İzmir

54- Nezih Demirtepe – Şair, Ressam – Ankara

55- Ahmet Öcal - Kayseri

56- Yakup Demir - Ankara

57- Mustafa Tanrıverdi - Ankara