İşğaldan azad olunmuş Azərbaycan əraziləri yeni inkişaf mərhələsinə qədəm qoyur. Bu ərazilərin yenidən qurulması və sosial-iqtisadi inkişafı üçün yaşıl enerjiyə keçid mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Yaşıl enerji təkcə ətraf mühitin mühafizəsi üçün deyil, eyni zamanda iqtisadi və sosial dayanıqlılığın təmin edilməsi üçün də vacibdir.
İşğaldan azad olunmuş ərazilərdə yaşıl enerjiyə keçid Azərbaycan üçün həm ekoloji, həm də iqtisadi baxımdan böyük əhəmiyyət kəsb edir. Bu ərazilərin yenidən qurulması və inkişafı zamanı yaşıl enerji mənbələrinin səmərəli istifadəsi gələcək nəsillər üçün dayanıqlı və yaşanabilir mühit yaratmaq məqsədinə xidmət edir. Dövlət, özəl sektor və vətəndaş cəmiyyətinin birgə səyləri ilə bu ərazilərdə yaşıl enerjiyə keçid uğurla həyata keçirilə bilər.
Yaşıl enerji, ənənəvi fosil yanacaqlarının əksinə, yenilənə bilən enerji mənbələrindən əldə edilir və ətraf mühitə minimum təsir göstərir. Bu enerji mənbələrinə günəş, külək, hidroenerji, biokütlə və geotermal enerji daxildir. İşğaldan azad olunmuş ərazilərdə yaşıl enerjiyə keçidin bir neçə əsas səbəbi var:

1. Ekoloji Təmizlik. Yaşıl enerji mənbələri havanın və suyun çirklənməsini azaldır, torpaq eroziyasının qarşısını alır və ümumilikdə ekoloji tarazlığı qoruyur.

2. Enerji Təhlükəsizliyi. Yerli enerji mənbələrindən istifadə etmək enerji idxalına olan asılılığı azaldır və enerji təhlükəsizliyini artırır.

3.İqtisadi İnkişaf. Yaşıl enerji layihələri yerli iqtisadiyyata töhfə verir, yeni iş yerlərinin yaradılmasına və investisiyaların cəlb olunmasına kömək edir.

İşğaldan azad olunmuş ərazilərdə potensiala nəzər salanda görünür ki, ərazilərin yaşıl enerji potensialı yüksəkdir. Bu ərazilərin coğrafi və iqlim şəraiti yenilənə bilən enerji mənbələrindən səmərəli istifadə üçün əlverişlidir.
Bu ərazilər yüksək günəş radiasiyası səviyyəsinə malikdir, bu da günəş enerjisi istehsalı üçün böyük potensial yaradır. Günəş panellərinin quraşdırılması ilə ərazilərin enerji təminatının böyük bir hissəsini qarşılamaq mümkündür.
Külək enerjisi də bu ərazilərdə böyük potensiala malikdir. Ərazilərin bəzi hissələri yüksək külək sürətinə malikdir ki, bu da külək turbinlərinin quraşdırılması üçün əlverişlidir.
Kiçik çaylar və su axınları hidroenerji istehsalı üçün istifadə oluna bilər. Bu, kiçik miqyaslı hidroelektrik stansiyalarının yaradılması üçün şərait yaradır.
Yaşıl enerjiyə keçidin uğurla həyata keçirilməsi üçün bir neçə addım atılmalıdır.
Öndə infrastrukturun yenidən qurulması gəlir. Ərazilərin bərpası zamanı yaşıl enerji infrastrukturunun yaradılması prioritet olmalıdır. Bu, günəş və külək stansiyalarının, həmçinin kiçik hidroelektrik stansiyalarının qurulmasını əhatə edir.
Maliyyə dəstəyi əsas şərtdir. Dövlət və özəl sektor tərəfindən yaşıl enerji layihələrinə maliyyə dəstəyinin göstərilməsi vacibdir. İnvestisiya proqramları və güzəştli kreditlər vasitəsilə bu layihələr dəstəklənə bilər.
Sadalananlar qədər təlim və maarifləndirmə də əhəmiyyət kəsb edir. Yerli əhali arasında yaşıl enerji sahəsində bilik və bacarıqların artırılması üçün təlim proqramları təşkil olunmalıdır. Eyni zamanda, ictimai maarifləndirmə kampaniyaları vasitəsilə yaşıl enerjinin əhəmiyyəti və faydaları haqqında məlumat verilməlidir.
Elnurə Abuşova