Rusiyalı tanınmış ekspert Sergey Markedonov Azərbaycan-İran münasibətlərini şərh edib.

Belə ki, o, ümumilikdə Azərbaycanın necə bir xarici siyasət yürütdüyünü bu cür ümumiləşdirib:

1. Martın sonlarında Azərbaycanın xarici işlər naziri Ceyhun Bayramov İsrailə səfər edib. Bayramov Azərbaycana və onun ərazi bütövlüyünə ardıcıl dəstəyə görə yəhudi dövlətinə təşəkkür edib. Bayramovun israilli həmkarı Eli Kohen (yeri gəlmişkən, məşhur kəşfiyyatçının tam adaşıdı) də rəsmi Bakının Təl-Əvivdə səfirlik açmaq qərarını tarixi adlandırıb.

2. İran iki nazirin görüşünə gözlənildiyi kimi reaksiya verdi. Tehran “sionist rejim”in intriqalarına və Azərbaycanın dost olmayan dövlətə çevrilməsinin yolverilməzliyinə dair çıxış etdi. Nəyə diqqət etməlisiniz? İran oxşar vəziyyətlərdə Qafqaz dövlətlərindən hansısa yolla məsuliyyəti götürməyə çalışır. Azərbaycan “sionist sui-qəsdi”nin obyekti (xüsusən iranlılar və azərbaycanlılar arasında uzunmüddətli tarixi-mədəni əlaqələrə xüsusi diqqət yetirilməklə), Gürcüstan isə ABŞ və Qərbin pis təsiri altına düşmüş ölkə kimi təqdim olunur.

3. İranla Azərbaycan arasında münasibətlər bu gün ən yaxşı dövrünü yaşamır. Azərbaycanın Tehrandakı səfirliyinə hücumdan sonra indiyədək emosiyalar səngiməyib. Nəticədə mətbuatda, eləcə də sosial şəbəkələrdə Qafqazda və Yaxın Şərqdə yeni “geosiyasi qrup”un formalaşdığı, Bakı ilə Təl-Əvivin Tehrana qarşı eyni gəmidə olacağına dair çoxlu fərziyyələr, “ssenarilər” peyda oldu.

4. Bir neçə il əvvəl məşhur “beyin mərkəzi” SIPRI hesablamalarını dərc edib, ona əsasən 2015-2019-cu illərdə Azərbaycan ümumi hərbi idxalın 60%-ni zərbə və müdafiə sistemlərini İsraildən alıb. Bəs bu məlumatlar Avrasiyanın geosiyasi lövhəsində rəqəmləri aydın şəkildə yerləşdirmək üçün kifayət edirmi?

5. Şübhə yoxdur ki, Azərbaycanın yəhudi dövlətində səfirliyinin açılması, eləcə də ilk səfir Muxtar Məmmədova etimadnamənin təqdim edilməsi böyük simvolik əhəmiyyətə malik hadisələrdir. Ancaq onların tarixiliyini çox qiymətləndirmək lazım deyil. Bu, postsovet dövründə Bakı ilə Təl-Əviv arasında münasibətlərin bütün dinamikasından məntiqlə belə çıxır.

6. Unutmaq olmaz ki, Azərbaycan israilyönlü xətti ilə yanaşı, Fələstinlə münasibətlərini yüksək səviyyədə saxlayır. Təl-Əvivdə səfirliyin açılması və Bayramovun Kohenlə görüşü medianın diqqət mərkəzində olub. Lakin Azərbaycanın Ramallahda nümayəndəliyinin açılması və bu ölkənin xarici işlər nazirinin Mahmud Abbasla görüşü barədə xəbərlər kölgədə qalıb. Bu arada, Bakı əvvəllər Fələstinlə ilə sıx əlaqə saxlayıb, BMT-də ona müşahidəçi dövlət statusunun verilməsinə səs verib. Azərbaycanın daxilindəki ictimai təfəkkür isə bu ölkənin hakimiyyət orqanları tərəfindən həmişə nəzərə alınıb. İran istiqamətində əvvəllər hansı çətinliklər yaransa da (və onların çoxu var idi), onlar “qırmızı xətləri” keçməməyə çalışırdılar.

7. Ümumiyyətlə, postsovet Azərbaycanının xarici siyasəti müəyyən ittifaqlara qoşulmaq əsasında deyil, seçmə tərəfdaşlıq əsasında qurulur. Bu, Qərblə Rusiya, İranla İsrail arasında seçim deyil, diplomatik diversifikasiyadır. Bakının tərəfdaşları isə eyni şəkildə hərəkət edirlər. Və təbii ki, Azərbaycan hakimiyyəti öz geosiyasi birləşmələrində istifadə olunmağı sevmir. Azərbaycan hakimiyyəti İkinci Qarabağ müharibəsindən sonra belə Şimali Kipr Türk Respublikasını tanımadı. axar.az