Həm real, həm də xəyali hərəkətdən əvvəl beyin qabığında əvvəlki siqnal görünür. Ancaq real hərəkətlə hərəkət edən əlin əksinə yarımkürədə görünür və xəyali hərəkətlə müəyyən bir yarımkürə ilə aydın əlaqəsi yoxdur. Bunu Skolkovo Elm və Texnologiya İnstitutunun alimlərinin “Cerebral Cortex” jurnalında dərc olunmuş araşdırması göstərib.
Biz əlimizə qələm götürməzdən və ya fincanı yerə qoymazdan əvvəl beyində bu hərəkətin tam mənzərəsi formalaşır. Belə vizual-motor çevrilmələr hərəkətlərin dəqiqliyini təmin edir. Ancaq insan hərəkət etmədən hərəkət etdiyini təsəvvür edə bilər. Eyni zamanda, vizual məlumat beyinin hərəkətə cavabdeh olan bölgələrinə də daxil olur, lakin reaksiyanın başlanğıcı müəyyən bir nöqtədə bloklanır və zehni səy əzələlərin aktivləşməsi ilə bitmir.
Skoltech və Moskva Dövlət Universitetinin alimləri 17 könüllünün iştirak etdiyi eksperiment keçiriblər. Onların orta yaşı 23 idi. Subyektlər əllərini vaxtaşırı işıqlandırılan iki düyməli panelə qoydular. Bir düymə yandıqdan sonra könüllülər düyməni basmalı və ya bunu etdiklərini təsəvvür etməli idilər. Bu müddət ərzində tədqiqatçılar könüllülərin elektroensefaloqrammalarını qeyd ediblər.
İstər xəyali, istərsə də real hərəkət zamanı düymənin parıltısı hərəkətlərin idarə olunmasında əsas rol oynayan beynin motor korteksində siqnalın yaranmasına səbəb olub. Ancaq real hərəkət zamanı bu fəaliyyət əsasən bir yarımkürədə müşahidə olunurdu: əgər insan sağ əli ilə düyməni basarsa, o zaman siqnallar sol yarımkürədə yaranır və əksinə. Eyni zamanda, şəxs düymənin parıltısına daha yavaş reaksiya verərsə və gecikmə ilə basarsa, bu əvvəlki siqnalın müddəti artdı.
Tədqiqat o deməkdir ki, zehni obrazın formalaşması real və xəyali hərəkət arasında fərqlənir. İnsult alimlərin müəyyən etdiyi prosesləri poza bilər. Buna görə də, işin müəllifləri hesab edirlər ki, beyin qabığından gələn hərəkətlə bağlı siqnallar insult keçirmiş xəstələrin reabilitasiyasını qiymətləndirmək üçün istifadə edilə bilər. Skoltech-in baş elmi işçisi və tədqiqat iştirakçılarından biri Nikolay Syrov qeyd edib ki, bu yanaşma çox həssas olacaq, çünki o, beynin motor sistemlərinin vəziyyətindəki təkmilləşmələri hərəkətlərdə özünü göstərməzdən əvvəl qeyd etməyə imkan verəcək.
Mətndə səhv var? Onu siçanla seçin və Ctrl+Enter düyməsini basın.