Astronomlar yaşayış üçün əlverişli planetlərin axtarışını daraltmağın yeni yolunu kəşf ediblər - atmosferdəki kükürd dioksidin (SO₂) səviyyəsi ilə. Tədqiqatın göstərdiyi kimi, əgər bir planetin atmosferi əhəmiyyətli miqdarda SO₂ ehtiva edərsə, o, həyat üçün çox quru və isti ola bilər. İş Science Advances jurnalında dərc olunub.

Yerdənkənar həyatın axtarışı müasir astronomiyanın əsas vəzifələrindən biridir, lakin biosignatures (orqanizmlərin həyati fəaliyyəti ilə əlaqəli atmosfer qazları) aşkarlanması inanılmaz dərəcədə çətindir. Hətta James Webb teleskopu çətin ki, onları ən yaxın ekzoplanetlərdə aşkarlaya bilsin.

Astronomlar adətən su axtarırlar, çünki onun mövcudluğu həyat ehtimalını artırır. "Yaşayış zonası"ndakı planetlər - temperaturun suyun maye vəziyyətdə olmasına imkan verən ulduz ətrafındakı bölgə - kəşfiyyat üçün əsas namizədlərdir. Ancaq yalnız su tapmaq kifayət deyil. Məsələn, Yer və Venera bu baxımdan çox oxşar görünür, baxmayaraq ki, 400 °C temperaturu olan Venera həyat üçün tamamilə yararsızdır.

Yer kimi isti və rütubətli planetlərdə az miqdarda SO₂ var, çünki o, yağışla tez yuyulur. Venerada ultrabənövşəyi şüalar tərəfindən məhv edilir, hidrogen sulfidinə çevrilir.

Bununla belə, qırmızı cırtdanların (qalaktikada ən çox yayılmış ulduzlar) ətrafındakı planetlər fərqli vəziyyətdədir. Belə ulduzlar daha az ultrabənövşəyi radiasiya yayır, buna görə də kükürd dioksidi atmosferdə daha uzun müddət qala bilir. Qırmızı cırtdan planetin atmosferində çoxlu SO₂ aşkar edilərsə, bu, onun çox güman ki, quru və susuz olduğunu və buna görə də həyat üçün yararsız olduğunu göstərir.

Yeni yanaşma potensial olaraq yaşamaq mümkün olan planetləri tapmağa kömək etmir, lakin açıq şəkildə qısır olanları istisna etməyə imkan verir. Əgər ekzoplanetdə yüksək SO₂ səviyyəsi aşkar edilərsə, o, gələcək tədqiqatlar üçün perspektivli hədəflər siyahısından çıxarıla bilər. Lakin əhəmiyyətli miqdarda kükürd dioksidin olmaması planetin daha yaxından müşahidəyə layiq olduğunu göstərə bilər.

Bu üsul astronomlara resursları daha səmərəli şəkildə bölüşdürməyə və həyatın yaşaması üçün ən böyük şansa malik planetlərə diqqət yetirməyə imkan verəcək. Axı yerdən kənar sivilizasiyaların axtarışı təkcə möcüzəyə inanmaq deyil, həm də dəqiq elmi hesablamadır.