NatComms: 2100-cü ilə qədər sahil bölgələrində şirin su mənbələri tükənə bilər

Utrext Universitetinin Dəniz və Atmosfer Tədqiqatları İnstitutundan bir qrup hollandiyalı alim həyəcanverici tendensiya aşkarlayıb. Məqalə Nature Communications (NatComms) elmi jurnalında dərc olunub.

Dünya üzrə 18 estuarinin təhlili göstərdi ki, 89% hallarda duz cəbhəsi yuxarıya doğru hərəkət edir və sahilyanı bölgələrdə şirin su ehtiyatlarını təhlükə altına alır.

Araşdırmaya görə, bu tendensiyanın əsas səbəbləri xüsusilə quraqlıq zamanı dəniz səviyyəsinin qalxması və çay axınının azalmasıdır. İqlim modelləri proqnozlaşdırır ki, əsrin sonuna qədər okeanın qalxmasının duzlu suyun daxil olmasına təsiri çay axınının azalmasından iki dəfə güclü olacaq. İndi hər 100 ildə bir dəfə baş verən ekstremal hadisələr 25%-də iştirak edə bilər.

Hollandiyada, Reyn-Meuse deltasında, ekstremal hadisələr zamanı duzlu su artıq 35-40 km dərinliyə doğru hərəkət edir. Bununla belə, 2100-cü ilə qədər bu cür hallar illik ola bilər və orta nüfuz dərinliyi 10-15 km-ə qədər artacaqdır. Bu, torpağın şoranlaşmasına, kənd təsərrüfatına və ekosistemə təhlükə yaradacaq.

Alimlər şoranlaşma barədə xəbərdarlıq sistemlərini gücləndirməyi, suyun duzsuzlaşdırılması və təkrar istifadə texnologiyalarına sərmayə qoymağı, kənd təsərrüfatını yeni şəraitə uyğunlaşdırmağı təklif edirlər.

Bu, iqlim dəyişikliyinin antropogen amillərlə birlikdə su ekosistemlərini necə dəyişdirdiyini göstərən ilk qlobal tədqiqatdır. Onun nəticələri Hollandiya, Banqladeş və Vyetnam kimi geniş çay deltalarına malik ölkələr üçün xüsusilə aktualdır.

Alimlər bundan əvvəl xəbərdarlıq etmişdilər