İşğaldan azad edilən ərazilərdə qəbiristanlıqların rəsmiləşdirilməsi təxirə salınmamalıdır – bu həm hüquqi, həm də mənəvi borcdur.

30 il ərzində işğal altında qalan torpaqlarımızda erməni vandalizmi təkcə evləri, məktəbləri, məscidləri deyil, həm də ata-baba qəbiristanlıqlarımızı da viran qoydu. İndi o torpaqlar azaddır. Amma bu azadlıqla yanaşı üzərimizə böyük bir məsuliyyət də düşür: şəhidlərimizin, mülki vətəndaşlarımızın, əcdadlarımızın uyuduğu torpaqların müəyyənləşdirilməsi və rəsmi olaraq tanınması.

Hazırda Qarabağ və Şərqi Zəngəzurda aparılan genişmiqyaslı bərpa-quruculuq işləri çərçivəsində qəbiristanlıqların da bərpası və hüquqi statusunun təsdiqlənməsi vacib addımlardan biri olmalıdır. Bu, təkcə bir hüquqi məsələ deyil – bu, xalqımızın milli yaddaşına, tarixi kimliyinə və mənəvi dəyərlərinə olan ehtiramdır.

Bir çox kəndlərdə yerli əhali azad edilmiş torpaqlara qayıtmağa hazırlaşır. Onların əcdadlarının məzarlarını ziyarət etmək istəyi tamamilə təbiidir. Lakin bu ərazilərin tam dəqiqləşdirilməməsi, bəzi hallarda ərazilərin sənədləşdirilməməsi ciddi problemlər yarada bilər.

Ərazilərin mina təmizliyi prosesi ilə paralel olaraq, qəbiristanlıqların yerinin müəyyənləşdirilməsi, bərpa planına salınması və dövlət reyestrinə daxil edilməsi prosesi də sürətləndirilməlidir. Bu həm də gələcək nəsillərə tariximizi ötürmək baxımından vacibdir.

Unutmayaq: torpaq uğrunda can verənlərin uyuduğu yerə sayğı göstərməyən cəmiyyət, sabaha ümidlə baxa bilməz.