Bir gün əvvəl Ermənistanın baş naziri Münhendə diasporla görüşündə rusməramlılarla dediyi sözlər birmənalı qarşılanmadı. O, bildirdi ki, erməni əhalisinin Qarabağı tərk etməsində günahkar rus sülhməramlılarıdır. Həm də Rusiya və Azərbaycanın “üçtərəfli bəyanatın bəndlərini cırıb atıb”. Paşinyanın təfsirinə görə, Moskva və Bakı “sənəd üzrə öhdəliklərini pozduqları” halda, nəqliyyat kommunikasiyalarının blokdan çıxarılması ilə bağlı 9-cu bənd əhəmiyyətsiz olur...

Mübağiləsiz deyə bilərik ki, Münhendə "zavallı" Paşinyan Rusiya və Azərbaycan ətrafında növbəti siyasi şou nümayiş etdirdi. Azərbaycan ötən ilin sentyabrında Qarabağda lokal antiterror tədbirlər keçirdi. Bu, Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin həm təhlükəsizlik qüvvələrinin, həm də mülki əhalinin ölümü ilə nəticələnən növbəti təxribatına cavab idi Ona görə də Azərbaycan regionda dövlət təhlükəsizliyini təmin etmək üçün improvizasiya etməli, tədbirlər görməli idi. Ermənistan üç ildir ki, Rusiya, Azərbaycan və Ermənistan liderləri tərəfindən imzalanmış 10 noyabr 2020-ci il tarixli üçtərəfli bəyanatda öz silahlı qüvvələrini Qarabağdan çıxarmaq, ərazinin demilitarizasiyası ilə bağlı öhdəliklərini yerinə yetirmir. Əksinə, Ermənistan hər üç il ərzində bölgəni silahla vurmağa davam etdi. Üstəlik, o, bunu hiyləgərcəsinə, bəzən mal, humanitar yardım, silah-sursat tədarükü adı altında dolanbaq şəkildə edirdi. Rusiyanın bununla nə əlaqəsi var? Moskvanın özü sonda bunu erməni tərəfinin etdiyini bəyan etdi. Görünür, Ermənistan istəyirdi ki, bölgəni yaraqlılarla, silahlarla doldursun və Rusiya bu yaraqlıları müdafiə etsin? Bəlkə Fransanın açıq-aşkar Ermənistana silah göndərməsində hələ də Rusiya “günahkar”dır?

Birincisi, üçtərəfli bəyanatı imzalayarkən Qarabağdakı Rusiya sülhməramlılarının ilkin olaraq məhdud mandatı var idi. İkincisi, Qarabağı tərk etmək qərarına gələn erməni əhalisini Qarabağdan buraxmamalı idilər?

Rəsmi Bakı mütəmadi olaraq həmin hadisələrin fonunda çıxış edirdi: Qarabağda dinc erməni əhalisi qalsın. İndi də deyir: əgər azərbaycanlılarla sülh içində yaşamağa hazırsansa, qayıtsınlar. Amma Ermənistan hakimiyyəti o vaxt erməni əhalisini qorxutduqları kimi, orada hamını öldürəcəkləri barədə dəhşətli nağıllar danışırdılar, indi də bunu edirlər, sadə ermənilərin vəziyyəti qavramasına mənfi təsir göstərən yalan informasiya fonu yaradırlar. Axı məlumdur ki, Qarabağda bir neçə erməni qalıb və Azərbaycan onlara yardım edir.

Görünən odur ki, cənab Paşinyan Qərb kuratorları tərəfindən ona tapşırılan vəzifələri yerinə yetirməkdə davam edir: Rusiyanı daim tənqid etmək, erməni əhalisi arasında Rusiyaya qarşı nifrət hissi yaratmaq.

İndi Paşinyan tamamilə Qərbə ilişib, o, demək olar ki, hər şeyə qadir olduğuna inanır və daim bu tipli bəyanatlar verir.

Qərbdə Rusiya ittiham olunur. Paşinyan unudur ki, satqınlar heç yerdə sevilmir və ehtiyac qalmadıqda belə personajlar hesablardan silinir, hətta bəzən “satılır”. Ermənistanın indiki baş naziri də bunu yadda saxlamalıdır.
İrəvan 10 noyabr 2020-ci il tarixli az qala üçtərəfli bəyanatın artıq qüvvədən düşməsi tezisini ortaya ataraq informasiya təbliğatını gücləndirir. İrəvanda bunu ləğv etməyə çalışırlar. Bunun arxasında yenə Paşinyanın Qərb kuratorları dayanır. Qərb çoxdan Rusiyanın Cənubi Qafqazda, o cümlədən Azərbaycan və Ermənistan arasında sülhün bərqərar olması məsələsində təsir tarixini yenidən yazmaq istəyir.

Amma üçtərəfli bəyanatı tamamilə ləğv etmək mümkün deyil, çünki onun əsas məqamları Ermənistanın əvvəllər işğal etdiyi Azərbaycan rayonlarının Azərbaycana qaytarılmasıdır ki, bu da həyata keçirilib. Ermənistanın hansı hərəkətləri İrəvanın üçtərəfli bəyanatdan potensial və rəsmi imtinasına səbəb ola bilər? Həqiqətən də, İkinci Qarabağ müharibəsindən dərhal sonra erməni televiziya kanalları bütün ciddiliyi ilə öz tarixi torpaqlarını və Azərbaycanın beynəlxalq hüquq normalarına uyğun olaraq qaytardığı rayonları “işğal olunmuş ərazilər” adlandırmağa başladılar. Bu bir növ cəfəngiyatdır, provakasiyadır. Ermənistan itirilmiş ərazilərə yenidən iddia etməyə başlaya bilər. Bu, təəccüblü olmaz, Paşinyandan hər şeyi gözləmək olar. Və bu halda bu, Ermənistanın revanş almaq niyyətinin açıq elanı olacaq.
Son vaxtlar biz bir daha görürük ki, İrəvan Ermənistanı guya Azərbaycan “təcavüzünün” qurbanı kimi təqdim edir. Eyni zamanda, Münhen Təhlükəsizlik Konfransı öncəsi və Brüsseldə Ermənistan XİN rəhbəri ilə Avropa rəsmiləri arasında keçirilən görüşlər fonunda Ermənistan sərhəddəki Azərbaycan mövqelərini yenidən atəşə tutub. Və mərmi dörd gün ərzində qeydə alınıb.

Əgər Azərbaycanla Ermənistan arasında sülh müqaviləsi imzalansa, Paşinyan o zaman deməsin: yox, biz belə razılaşmadıq, onun sülh müqaviləsini imzalamaqdan imtina etməyəcəyi fakt deyil. Bəs erməni tərəfinin təxribatları davam etdirməyəcəyinə dair təminatlar haradadır? İndiki baş nazir həqiqətən Ermənistan tərəfində sülhə zəmanət verə bilməz.

Amma hələlik reallıqda, praktikada rəsmi İrəvanın üçtərəfli bəyanatı ləğv etmək cəhdi Rusiya vasitəçiliyindən imtina etmək və sülh prosesini müstəsna olaraq Qərb vasitəçiliyinin əlinə keçirmək istəyi kimi görünür. Nəqliyyat kommunikasiyalarının bloklanmasına dair üçtərəfli bəyanatın 9-cu bəndinin nümunəsindən görürük ki, Paşinyan birbaşa deyir: Rusiya FSB-nin Ermənistan ərazisindən keçməklə Azərbaycan arasında onun Naxçıvan eksklavına qədər olan nəqliyyat marşrutuna nəzarət etməsini şərtləndirmir. Halbuki bu bənddə ağ-qara hərflərlə yazılıb. Və “qeydiyyatda deyil” ifadəsi dəlinin çılğınlığına bənzəyir. Eyni zamanda, biz görürük ki, erməni tərəfi regionun bütün ölkələri arasında nəqliyyat və iqtisadi qarşılıqlı əlaqəni nəzərdə tutan “Dünyanın kəsişməsi” ideyasını necə fəal şəkildə təbliğ edir və bunu Qərb platformalarında fəal şəkildə səsləndirir. Bəs Qərbin bununla nə əlaqəsi var? Əlaqənin yaxud marağın nə olmasını zaman göstərəcək.