Napoleon adı praktiki olaraq böyüklük, güc və şöhrətin sinonimi oldu. Məşhur inanca görə, o, təkbaşına Fransanı bütün Avropaya qarşı müharibəyə aparıb və əvvəlcə qalib gəlib. Fransızların özləri onu böyük islahatçı və dünyanın ilk müasir mülki məcəlləsinin müəllifi kimi xatırlayırdılar. Buna baxmayaraq, o, kampaniyadan həyat yoldaşına incə məktublar yazarkən, qadın, hər kəsin gözü qarşısında gənc bir sevgilisi ilə onu aldadır. Napoleon bunu bilirdi, amma arvadını tərk etmədi. Bunun səbəbini anlamağa çalışaq.

Ayrilaq, dostlar


18-ci əsrin sonu və 19-cu əsrin əvvəllərində Qərb xristian dünyasının hökmdarları arasında boşanma daha çox istisna idi. Bunun səbəbi zinakarlığın yolverilməzliyi ilə bağlı xristian dogmaları deyil, daha çox gündəlik mülahizələr idi - əgər insan öz arvadı ilə münasibət qura bilmirsə və ya gənc subay qızların yanından keçə bilmirsə, dövləti necə idarə edə bilər?

Bununla belə, Napoleon Bonapartın İmperator Jozefinadan boşanması mübahisə və ya şəhvətlə əlaqəli deyildi. On beş illik münasibətləri ərzində onların heç vaxt uşaqları olmayıb, bu, dövlət əhəmiyyətli məsələ idi, çünki imperatorun qanuni varisə ehtiyacı var idi. Buna görə də Napoleon bir daha öz ailəsi tərəfindən təzyiqə məruz qaldıqda, 1809-cu ilin payızında şam yeməyində 46 yaşlı Jozefinaya nə üçün birlikdə ola bilmədiklərini çox nəzakətlə izah etdi. Ölkəni düşünmək lazım idi. Arvad etiraz etməyib və proses tez başa çatıb.

1810-cu il yanvarın 10-da təntənəli boşanma mərasimi keçirildi. Keçmiş həyat yoldaşları bir-birlərinə sədaqət bəyannaməsini oxudular və Napoleon Jozefinin imperatriça titulunu saxlamasını israr etdi və onun hisslərinə heç vaxt şübhə etmədən onu ən yaxşı dostu hesab etməsini istədi. Yeni həyat yoldaşı, Müqəddəs Roma İmperatoru Mariya Luizanın 19 yaşlı qızı haqqında, o, "uşaq üçün evləndiyini" söyləməkdən çəkinmədi.

Cozefina da imperatorla eyni cür rəftar etdi və dedi: “Bizim aramızda qalan yeganə şey mənim borclarım idi, kişi mahiyyəti deyil". “Kişi mahiyyəti” açıq-aydın Napoleonun müntəzəm xəyanətlərinə istinad edir və bu baxımdan onun bəyanatı ikiüzlü görünür, çünki Jozefinanın öz “qadın mahiyyətini" heç də az istifadə etməyib.
Fransada demək olar ki, bütün yüksək cəmiyyət Napoleonun həyat yoldaşının onu müntəzəm olaraq aldatdığını bilirdi və böyük general, əlbəttə ki, onun nümayəndələrinin ən ağıllısı deyildi.

Napoleonun 1799-cu ildə Misir yürüşündən qayıtmasından sonra bir mənzərə baş verdi. Hərbi nöqteyi-nəzərdən ingilislərin məğlubiyyəti ilə başa çatmasına baxmayaraq, Parisə gedən yolda onu hər yerdə izdiham qarşılayıb: “Yaşasın vətəni xilas etməyə gələn Bonapart!” O, deputatların iclas zalına daxil olanda onlar ayağa qalxdılar və şərəf və tanınma əlaməti olaraq inqilab himni olan Marseillaise a capella-nı oxudular. Hamı xəyal edirdi ki, məşhur general dövlətə rəhbərlik edəcək, onu nifaq və nizamsızlıq dövründən çıxaracaq. Axşama yaxın paytaxtdakı bütün alayların orkestrləri qəhrəmanın qayıdışını marşlarla qeyd etmək üçün Paris küçələrinə çıxdılar.

Lakin general evinə çatanda onu ancaq qulluqçuları qarşılayıb. Onun arvadı evdə deyildi və Napoleon onun harada olduğuna və hansı əyləncələrlə məşğul olduğuna şübhə etmirdi. Qəzəbindən özünü kabinetinə bağladı və Jozefina qayıdanda uzun müddət onu içəri buraxmadı və danışmaqdan imtina edərək, ən azı bir saat yalvarmağa məcbur etdi. Maraqlıdır ki, bu xüsusi gündə arvad sevgilisi ilə deyil, şəhərdən kənarda idi, amma ərinin yoxluğunda xəyanət faktını inkar etmək mənasız idi.

Bəs niyə Napoleon ondan dərhal deyil, illər sonra boşandı?

General leytenant rütbəsinə dəyişdirildi

Jozefina Beauharnais Napoleondan altı yaş böyük idi və varlı və nəcib Taschet ailəsindən idi. Beauharnais, qızın 16 yaşında ikən evləndiyi və iki uşaq dünyaya gətirdiyi Aleksandr de Beauharnais'in ilk ərinin soyadıdır. Beləliklə, zəngin və nüfuzlu kişilərin yalnız yaraşıqlı gənc qızlarla evlənməli olduğu fərziyyəsindən çıxış etsək, Jozefina Napoleon üçün ən uyğun olmayan cütlük idi. Onlar 1795-ci ildə, onun 32 yaşı olan və həbsdən yeni çıxanda tanış oldular və gənc və populyar general Napoleonun 26 yaşı tamam olmamışdı.

Müasir tarixçilər ilk dəfə "qurbanların toplarından" birində görüşdükləri ilə razılaşırlar. Bu, əsas personajların Yakobin Terrorundan sağ çıxanların olduğu bir sıra partiyalar idi: onların başlarını gilyotinlə kəsmək lazım idi, lakin vaxtları olmadı və bunun əlaməti olaraq boyunlarına qırmızı lent bağladılar. Cozefina da xalq düşməninin ailəsinin üzvü kimi edam edilməli idi - onun keçmiş əri Aleksandr 1794-cü ildə vətənə xəyanətdə ittiham edilərək başı kəsilmişdi və “təmizləmə” zamanı onlar hətta qadına da çatmağa hazır idilər. O, ərindən doqquz il əvvəl boşanmışdı.

Napoleon dərhal Jozefinaya ehtiraslandı və onun dövrünə xas məzmunlu sevgi məktublarını yazmağa başladı: “Mən səninlə rahat sevişirəm. Sənin obrazın və dünən gecənin məstedici həzzləri mənim hisslərimi izləyir. Mənə hirslənirsən? Bədbəxtsən? Əsəbisən? Könlüm qəmdən parçalandı, sənə olan sevgim mənə rahatlıq vermir. Amma içimdə olan hisslərə təslim olanda, dodaqlarından, ürəyindən yanan alov içəndə necə sakitləşə bilərəm? Bu arada, min öpüş, mənim şirin sevgim! Amma heç biri ilə mənə cavab vermə, çünki qanımı qaynayır, öpüşlə sakitləşmir”.

Jozefina əvvəlcə yeni sevgilisini gələcək ər kimi qəbul etmədi, onu "çəkməli pişik" adlandırdı və mənşəyi ilə müqayisədə onun alçaqlığına lağ etdi. Ancaq tədricən onu bahalı hədiyyələr, ehtiras və ağılla fəth edə bildi, 1796-cı ilin martında evləndilər.

Toydan iki gün sonra Napoleon arvadına uzun-uzun melodramatik məktublar göndərməyə davam edərək Fransız ordusunu İtaliyaya apardı. O, ona daha az və elə bir tonda cavab verdi ki, bir gün general ona məktub yazdı ki, məktub onu qane etmir, çünki “dostluq kimi soyuqdur”.
Napoleonun intuisiyası uğursuz olmadı: onun gedişindən demək olar ki, dərhal sonra arvadı 23 yaşlı hussar leytenantı Hippolyte Charles ilə münasibətə başladı. İyun ayına qədər o, İtaliyada ərinə qovuşdu, lakin hərbi düşərgədə və ya qərargahda yaşamaq mümkün deyildi və onlar görüş üçün şəhərdə dəbdəbəli mənzillər kirayə götürdülər.

"Notr-Dam kilsəsində imperator I Napoleon və imperator Jozefinanın tacqoyma mərasimi, 2 dekabr 1804-cü il" rəsm əsərinin fraqmenti, Jak Lui David
Luvr

1796-cı ilin noyabrında Napoleon həyat yoldaşı ilə Milandakı mənzillərində görüşməyə çalışdı, lakin orada heç kim tapmadı. "Mən səni daha sevmirəm. Əksinə, sənə nifrət edirəm. Sən əclaf, alçaq, vəhşi fahişəsən. Mənə heç yazmırsan; Sən ərini sevmirsən. Tezliklə, səni qucağıma alacağam.O zaman mən səni ekvator kimi yanan milyonlarla isti öpüşlərlə örtəcəyəm" - deyə ona yazıb.

Napoleonun İpolitin Jozefinanın həyatındakı rolu ilə bağlı şübhələri nəhayət yalnız 1798-ci ildə təsdiqləndi. O, qəzəbləndi, amma getmədi, baxmayaraq ki, Jozefina sadəcə sevgilisi ilə vaxt keçirmirdi və ya cinsi həzz almaq üçün ov edirdi. “Bəli, mənim Hippolitusum, həyatım daimi əzabdır! Yalnız sən mənə xoşbəxtliyi qaytara bilərsən. Məni sevdiyini, yalnız məni sevdiyini söylə! – sevgilisinə yazmışdı.

Burada o dövrün Avropa adət-ənənələrini qeyd etmək lazımdır. Məşhur generalın başqa bir dövrün və başqa ölkənin ordusunda, hətta müharibə zamanı xidmət etmiş bir leytenantla (və onun həyat yoldaşı) nə edə biləcəyini təsəvvür etmək asandır.

Ancaq Napoleon xəyanətdən xəbər tutanda, Hippolyte ən ucqar Fransa kəndindəki qohumları ilə gizlənmədi. Misir kampaniyası zamanı ərinə şayiələr çatan Jozefina ilə sevgi münasibətini davam etdirdi.

Buna cavab olaraq generalın özü kiçik zabitlərdən birinin həyat yoldaşı Pauline Furetdən başlayaraq məşuqələr almağa başladı. Sonradan Napoleonun bir çox qadını var idi, lakin o, onların hisslərinə heç bir şəkildə təsir etmədiyini, ancaq onu güclə doyurduğunu söylədi.

Uduzan deyil, Sezar olmaq


Misirdən qayıtdıqdan sonra Napoleonla Jozefina arasında çoxlu çətin söhbətlər oldu. General və birinci konsul beş dəqiqə ərzində boşanmaq istədilər, lakin arvad əri ilə qalmağa ümid etdi və hətta Hippolitusdan ayrılacağını vəd etdi. Sonda Napoleon Jozefina ilə qaldı, baxmayaraq ki, özü də məşuqələri olmağa davam etdi və onları heç gizlətmədi .

Belə bir seçimin səbəbi sualına yalnız Napoleonun özü tam cavab verə bilərdi. O, özünə haqq qazandırmağı zəruri hesab edirdi.


Coronation kostyumunda Josephine, François Gérard
Château de Fontainebleau Milli Muzeyi

Əvvəla, onlar elə bir dövrdə yaşayırdılar ki, aristokratlar arasında məşuqələrin və sevgililərin olması yazılmamış norma idi. Əlbəttə ki, o vaxtdan bəri insan təbiəti dəyişməyib və arvadın sevgilisinin görünüşü bayram üçün səbəb deyildi, baxmayaraq ki, bəzi insanlar, məsələn, Admiral Nelson, Britaniyanın Neapol Krallığındakı səfiri William Hamilton və həyat yoldaşı kimi üçlü kimi ünsiyyət qurdular.
II Nikolayın dövründən fərqli olaraq, Napoleon və Jozefina arasında ictimai xəyanətdən heç bir şok ola bilməzdi.

İkincisi, fransızlar xəyanətə qarşı başqa xalqlara nisbətən daha yumşaqdırlar. Fransızların yalnız 47%-i evli insanlar üçün nikahdankənar münasibətləri qəbuledilməz hesab edir və bu, sorğunun keçirildiyi bütün ölkələr arasında ən aşağı göstəricidir. Müqayisə üçün qeyd edək ki, onları 60 faizlə almanlar, 69 faizlə Rusiya Yaponiya və Polşa arasında siyahıda, 90 faizdən yuxarı göstəricilər isə yalnız İslam ölkələrində müşahidə olunur. Təbii ki, bu sorğuları sözün əsl mənasında iki yüz il əvvəlki dövrə köçürmək olmaz, lakin onların nəticələri tarixi mənbələrdə görünənlərlə tam uyğun gəlir.

Yəqin ki, Napoleonda qürur rol oynayıb. Misirdən qayıtdıqdan sonra bir çox nüfuzlu və imkanlı adamlar onun yanına gələrək dəstəklərini bildirdilər. Onlardan biri soruşub ki, generalın boşanacağı doğrudurmu? Napoleon cavabında təəccübləndi və arvadının buna layiq olub olmadığını soruşdu. Buna həmsöhbəti belə cavab verdi: “İndi sən böyük qəhrəmansan, Sezar, Makedoniyalı İskəndər. Boşanma prosesi başlasa, vodvildən aldadılmış ər olacaqsınız. "Bu barədə düşün."

Napoleon sadəcə Jozefinanı sevirdi, ona görə də nəzəri olaraq sadalanan bütün sosial-mədəni amillər olmadan belə onu bağışlaya bilərdi. Onların boşanması dövlətin uşaq sahibi olmaq ehtiyacı ilə bağlı olub.
Qazeta.ru- dan tərcümə etdi: Elnurə Abuşova