Prof.Dr. Kerem Karabulut Hocamız Tüm1haber için Editörümüz Hakan Dikmen’e Azerbaycan’ı ve olayları değerlendirdi.


Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşundan yaklaşık beş yıl önce 28 Mayıs 1918 yılında ilan edilen Azerbaycan Cumhuriyeti yeryüzünde kurulan ilk Müslüman ve ilk Türk Cumhuriyetidir. Kurulan bu Cumhuriyet 1920 yılında sonlandırılmıştır. Azerbaycan 1920’den 1991 yılına kadar Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin (SSCB) bir parçası olduğu için Türkiye-Azerbaycan İlişkileri istenildiği yakınlıkta olamamıştır. Ancak o dönemlerde de iki ülkenin kardeşliği ana belirleyicidir. Örneğin, 17 Mart 1921’de Mustafa Kemal Atatürk Neriman Nerimanov’dan borç istemiş ve borcun ödenmesi konusunda alınan cevap, Haydar Aliyev’in “biz iki devlet bir milletiz” sözünün nasıl tarihi derinliklerle ilgili olduğunu göstermektedir. Nerimanov’un cevap mektubundaki yazı şöyledir; “Paşam, Türk milletinde bir anane vardır; kardeş kardeşe borç vermez, kardeş, her durumda kardeşinin elinden tutar. Biz kardeş halklarız, her zaman ve her şartta birbirimizin elinden tutacağız, bugün yaptığımız bir kardeşin yaptığından başka bir şey değildir”. Tarihin derinliğindeki bu sözün gereği bu defa 27 Eylül 2020 tarihinde Ermenilerin Azerbaycan topraklarına saldırması sonucu Türkiye Cumhuriyetinin bir bütün olarak kardeş Azerbaycan’ın yanında olduğu açıklamalarıyla yerine getirilmiştir.

Kederi kederimiz, sevinci sevincimizdir

Mustafa Kemal Atatürk’ün “Azerbaycan’ın kederi kederimiz, sevinci sevincimizdir” sözü, iki ülkenin tüm duygularda ortaklıklarının bir göstergesidir. Konuyla ilgili olarak tarafımızca yapılan saha araştırmalarında da hem Türkiye tarafında hem de Azerbaycan tarafındaki karşılıklı bakışın “kardeşlik ve dostluk” üzerine kurulu olduğu anlaşılmaktadır. Bu nedenle iki ülke ilişkilerini uluslararası ilişkilerde geçerli olan “çıkar ilişkisi” ile açıklamak doğru değildir. Bunun çok ötesinde iki ülke ilişkisinin çıkarlar üstü, “varoluşsal ve bir bütünün iki yarısı olan coğrafyadaki varlığı” üzerine kurulu olduğu söylenebilir.


Bakü-Tiflis-Ceyhan Petrol Boru Hattı, Kars-Tiflis-Bakü Demiryolu Hattı ve Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı Projesi (TANAP) gibi projelerle ve yaklaşık 3 miyar dolarlık ticaret hacmi ile iki ülkenin aynı zaman da “fikirde ve işte birlik” ilkesine de sahip oldukları anlaşılmaktadır. Karabağ zaferinden sonra iki ülke arasındaki bağı daha da güçlendirecek proje ve düzenlemelerin yapılacağını söylemek mümkündür. Öncelikle Kars-Iğdır-Nahcivan demiryolu projesinin tamamlanması, Ağrı Dağı Turizm çalışmalarına Nahcivan’ın da dahil edilmesi ve ortak bir teknoloji geliştirme merkezinin kurularak Türkiye ve Azerbaycan’lı gençlerin bu merkezde üretim sürecine dahil edilmesi anlamlı olacaktır.

Azerbaycan’ın Operasyonu

Sonuç itibarıyla, Ermenistan’ın işgal ettiği Azerbaycan topraklarından çıkmasını istemek “devlet olan veya devlet olduğunu göstermek isteyen” her ülkeye düşen bir görevdir.

Azerbaycan’ın Ermenistan’a karşı yürüttüğü operasyon, kendi öz toprağındaki işgalci devlet terörü gruplarını çıkarmak üzerinedir. Başka da bir amacı olmadığı Azerbaycan yetkilileri tarafından defalarca vurgulanmaktadır.

2021 yılının Türkiye-Azerbaycan yılı olacağını ve bu çerçevede 2021 yazında Türkiye ve Azerbaycan Cumhurbaşkanlarının öncülüğünde “bölgesel huzur, barış ve güven” konulu uluslararası bir kurultayın Karabağ’da gerçekleştirilmesini diliyorum. Samed Vurgun’un dizelerindeki gibi Türkiye-Azerbaycan gönül bağıyla birbirlerine bağlı bir bütündür.


El bilir ki, sen menimsen,
Yurdum, yuvam, meskenimsən,
Anam doğma vetenimsen!
Ayrılar mı könül candan?
Azerbaycan, Azerbaycan!