Fransa platformaları qanunsuz fəaliyyətə şərait yaradan texnologiya şirkətlərinin rəhbərlərinə qarşı yönəlmiş yeni qanun qəbul edərək mühüm hüquqi addım atıb.

2023-cü ilin yanvarında qüvvəyə minən bu innovativ qanun Fransanı kibercinayətkarlıqla mübarizədə lider edir. Qanuna görə, texnoloji şirkətlərin rəhbərləri, o cümlədən Telegram-ın baş direktoru Pavel Durov öz platformaları vasitəsilə törədilən cinayətlərə görə məsuliyyət daşıya bilər.

Fransada bununla bağlı rəsmi araşdırma başlanan Durov, Telegram-ın Avropa Birliyinin qanunlarına uyğun olduğunu iddia edərək, 10 il həbs və 500 min avro məbləğində cərimələnə bilər.

LOPMI (Loi d'Orientation et de Programation du Ministère de l'Intérieur) 2023-22 adlı qanun öz əhatə dairəsinə görə misilsizdir və hələ məhkəmədə sınaqdan keçirilməyib. Beləliklə, Fransa bu yolla texnoloji şirkətlərin rəhbərlərini birbaşa məsuliyyətə cəlb edən ilk ölkə oldu.

GIP Rəqəmsal Saat Rəsədxanasına görə, Daxili İşlər Nazirliyi üçün LOPMI qanunu insan, hüquqi və büdcə resurslarını artırmaqla gələcək təhlükəsizlik problemlərini həll etmək üçün beş il müddətinə 15 milyard avro məbləğində plan təqdim edir.

Qanun rəqəmsal transformasiya vasitəsilə işin modernləşdirilməsinə yönəlib, büdcənin demək olar ki, yarısı xidmətlərin rəqəmsallaşdırılmasına, istintaq vasitələrinin müasirləşdirilməsinə və kibercinayətkarlığa qarşı mübarizənin təkmilləşdirilməsinə ayrılıb.

2030-cu ilə qədər 8500 yeni iş yerinin yaradılması, işçilərin işə qəbulunda müxtəlifliyin yaxşılaşdırılması, həmçinin polis və jandarm qüvvələrinin mövcudluğunun iki dəfə artırılması planlaşdırılır.

Qanun xüsusilə mülki təhlükəsizlik və iqlim hadisələri sahəsində böhranların idarə edilməsinə, həmçinin böyük beynəlxalq tədbirlərdə ictimai asayişin möhkəmləndirilməsinə yönəlib. Bundan əlavə, qabaqcıl texnologiyaların tətbiqi və əməkdaşlıq yolu ilə sərhəd təhlükəsizliyinin yaxşılaşdırılmasına yönəlib.

Hüquqşünaslar qeyd ediblər ki, ABŞ və ya digər qərb ölkələrində analoji qanunlar yoxdur.
— ABŞ qanunvericiliyində bunun birbaşa analoqu yoxdur və mən Qərb dünyasında oxşar qanundan xəbərim yoxdur, deyə baş prokurorun keçmiş köməkçisi Adam Hikki Reuters agentliyinə bildirib.

Hazırda Amerikanın Mayer Brown hüquq firmasında çalışan Hickey izah etdi ki, Amerika prokurorları texnologiya şirkətinin rəhbərini “istifadəçilərin törətdiyi cinayətlərə ortaq və ya köməkçi” kimi ittiham edə bilər, ancaq “operatorun niyyətində olduğuna dair sübutlar olduqda”. istifadəçilərinin cinayət əməlləri törətməsinə və onların başa çatmasına özü töhfə verir”.

O, 2015-ci ildə İpək Yolu saytı narkotik vasitələrin satışı platforması olan Ross Ulbricht-in məhkum edilməsini nümunə kimi göstərib. Amerika prokurorları iddia edirdilər ki, Ulbricht "İpək Yolunu qəsdən cinayət fəaliyyəti üçün onlayn bazar kimi idarə edib... hüquq-mühafizə orqanlarının imkanlarından kənar", Ədliyyə Nazirliyinə görə. Ulbricht ömürlük həbs cəzasına məhkum edildi.

ABŞ-da Ulbricht kimi şəxslərin cinayətlərdə fəal iştirakını sübut edərək mühakimə olunduğu bir vaxtda Fransa qanunu platformaların operatorlarının birbaşa iştirakı olmadan belə, öz saytlarında qanunsuz fəaliyyətə görə məsuliyyət daşımağa yönəlib.

Laure Becco başda olmaqla Paris prokurorları qanunu uşaqların istismarı və saxta kredit kartı əməliyyatları da daxil olmaqla, mütəşəkkil kibercinayətkarlıqla mübarizədə mühüm alət kimi qiymətləndiriblər. Durovun son həbsi və Coco kimi platformaların bağlanması Fransanın onlayn cinayətlə bağlı sərt mövqeyini vurğulayır. Durov işi ilə məşğul olan J3 şöbəsi digər böyük işləri, o cümlədən Dominika Pellikonun Coco forumu vasitəsilə törətdiyi cinayətləri də araşdırdı.

Qanunun potensialına baxmayaraq, onun yeniliyi hüquqi çətinliklərə səbəb ola bilər. Buna baxmayaraq, bu, kibercinayətkarlıqla qlobal mübarizədə irəliyə doğru atılmış mühüm addımdır.

Xatırladırıq ki, Telegram Fransanın hüquq-mühafizə orqanları ilə əməkdaşlığa başlayıb.

Fransa mətbuatının məlumatına görə, Pavel Durov avqustun 24-də Paris Le Burje hava limanında uşaqlara qarşı cinayətlərdə iştirak, narkotik vasitələrin qanunsuz dövriyyəsi və dələduzluqda ittiham olunaraq saxlanılıb.

İlon Mask Durovun saxlanmasını ABŞ Konstitusiyasına söz azadlığını təmin edən ilk düzəlişin “reklamı” adlandırıb.

Telegram komandası bildirib ki, platformadan sui-istifadə ittihamları absurddur.

Telegram-ın həmtəsisçisi Pavla Durovun qardaşı da Fransada axtarışa verilib.

İndi Durov məhkəmə nəzarəti altında azadlığa buraxılıb. Lakin onun Fransa ərazisini tərk etməsinə icazə verilmir və o, 5 milyon avro depozit ödəməlidir.

Telegram-ın həmtəsisçisi Pavel Durov ilk dəfə Fransada saxlanmasına münasibət bildirib.

Daha sonra Durov Rusiya Federasiyası və BƏƏ-nin diplomatik yardımından imtina edib.